|
انوش راوید
وبلاگ انوش راوید جهت دیدن کامل مطالب و عکسها و فیلمها به وبسایت ارگ ایران مراجعه نمایید http://arq.ir
30 بهمن 1394برچسب:, :: 15:41 :: نويسنده : انوش راوید
تاریخ سفال و سفالگری در ایران
پیش گفتار
ظرف های سفالی، قدیمی ترین دست کار آدمی است، که برای مصارف عمومی یا هنری ساخته می شد، و بنا به خواسته ذهنی زمان و مکان نقش و نگار به خود می گرفت. انسان های اولیه بعد از پایان دوران دویدن به دنبال گاو های وحشی آسیایی و اروپایی و تقریباً خوردن همه آنها به ناچار فکر ذخیره آب و غذا افتادند، که این ابتدای آغاز تمدن شد، در واقع خوردن یکی از چهار کار اصلی انسان است. انسان اولیه بعد از ده ها هزار سال دوندگی به کشف گره از الیاف دست یافتند که در تاریخ و فرهنگ یاد گیری نوشته ام، و سپس بعد از هزاران سال به خاصیت چسبندگی و شکل گیری گل رس هم پی بردند، و در ابتدا ظرف های سفالی را به شکل های گوناگون و ساده ساختند.
تصویر تعدادی ظرف سفالی از یک بازار محلی، عکس شماره 3351.
با گذشت زمان و نیاز به ظرف های بیشتر و گسترش زندگی، سفال گری هم تکامل یافت، انواع آن تولید شد که نمونه هایی در موزه های همه جهان موجود می باشد. انسان با ذوق و هنر در هر دوره تاریخی آفریننده نو آوری هایی بودند دیر زمان ها نسل در نسل قرنها می اندیشدند که چگونه با دست هایشان بر ظرف های گلی نقش و نگار هایی بکشند، و آنها را با رنگ های گوناگون آراسته نمایند. هم اینک در اکثر نقاط ایران عزیز از جمله در: مند گناباد، لالجین همدان، میبد یزد، شهررضای اصفهان، زنوز آذربایجان، کلپورگان سیستان، جویبار مازندران، سیاهکل لاهیجان، سیاهکل چال تنکابن، و... سفال کاری های مهمی می باشد. تولید وسایل و محصولات سفال و سرامیک در هر یک از نقاط نامبرده با اختلاف کمی در نوع مواد اولیه رنگ و طرح تهیه می‌‌شود، و به همین دلیل محصولات هر ناحیه به خوبی قابل تشخیص از فرآورده های سایر نقاط است.
توجه: مطالب وبسایت ارگ و وبلاگ گفتمان تاریخ، توسط ده ها وبلاگ و وبسایت دیگر، بصورت خودکار و یا دستی کپی پیس می شوند، از این نظر هیچ مسئله ای نیست، و باعث خوشحالی من است. ولی عزیزان توجه داشته باشند، که حتماً جهت پیگیر و نظر نوشتن درباره مطالب، به اصل وبلاگ من مراجعه نمایند: در اینجا http://arq.ir.
زیبا ترین سفالگران
خانه ای قدیمی و بزرگ در دره زیبای سیاهکل چال با شکل سنتی خود، گل و چوب، که چون خونه گلی معروف بنا شده ، چشم هر بیننده را روشن می کند. شیهه اسب، چرای گاو ها کنار جویبار، مرغ های محلی رنگارنگ در میان حیاط گل فرش، وای خدای من بانگ دوشیزه ای با لباس محلی که می گوید بفرمائید عصرانه، چای محلی اینجا با عسل و کره و پنیر خودمان کنار تنور که با هیزم همین جنگل بغل دست است، نان داغ دست رنج این عزیز هم میهن، دوتر (دختر) معروف ترین خانواده سفالگر غرب مازندران ما را به عصرانه ملکوتی فرا خواند، و سپس طعم طبیعت را به تمام معنی آن فهمیدیم.
عکس کوره کارگاه سفال گری آقای محبی در روستای سیاهگل چال شهر تنکاین، عکس شماره 3589.
دور تپه سیاهکل چال هرچه می روی و می گردی تکه های سفال که سنگفرش جنگل و باغ است، و خبر از گذشته های دور و آباد این منطقه می دهد. سفال گران حرفه ای و سفال کاری های بزرگ و مهم، که در گذشته ها صنعت و یا هنرشان با کشتی از بندر خراب شده و از بین رفته کریم آباد تنکابن به روسیه صادر میشد. همچنین در ادامه خط راًس سیاهکل چال نزدیک این کارگاه به یکی از بزرگترین گبرستان های تاریخ ایران بر می خوریم که جویندگان گنج صد ها سوراخ در میان این گبرستان برای طلا و زیر خاکی گذشتگان کنده اند. ای بابا این سنگ های چند تنی را چگونه به این ارتفاع آورده اند، هزاران سال پیش مگر چه قدرتی داشتند، سازمان میراث فرهنگی باید بیاید اینجا را حفاظت کند.
عکس بخشی از انبار کارگاه زیباترین سفال گران، عکس شماره 3590.
نه چندان دور، همین شصت سال پیش، کودکی ریز نقش کم و سن و سال در کارگاه سفال گری عموی خود مشغول شاگردی و کار شد. کار کرد و کار کرد، کم خورد، چون زن عموی او می گفت اگر زیاد بخورد مثل بچه های شصت سال دیگه میشه، عبادت کرد، چون عموی او می گفت اگر عباد نکند مثل بچه های شصت سال دیگه میشه. بله تزکیه نفس و جسمش تکمیل شد، و بدین ترتیب معرف ترین سفالگر شد، که امروزه خانواده بزرگ و پر محبتی را در کنارش حس می کند، و تولیدات او در ایتالیا فروشگاه دارد و در تمام اروپا به فروش می رسد. بله او در جوانی مرد بزرگی شد، امروزه کارگاه زیبایش با خمره های حجیم و کوزه های ظریف، دلربایی می کند و قدرت و توانایی سنت ایرانی را به رخ همگان می کشد، و می گوید ما ایرانیها در طول تاریخ سازنده تاریخ بودیم، و آغاز همه نیکوئی ها از ماست، که این را در وبلاگ جنبش برداشت دروغ ها از تاریخ ایران گفته ام. سزوار است که به این کارگاه برویم و یادگاری از تاریخ بگیریم و زینت بخش خانه خود نماییم، و تمجیدی از این پیر مرد کاری و توانا و خانوده زحمت کش مهربان او نماییم.
عکس آقای محبی بزرگ در کنار کوزه بزرگ کار خودش، عکس شماره 3587.
این کارگاه سفالگری در روستای سیاهگل چال سلیمان آباد واقع است، برای دیدن این کارگاه از راهی قدیمی و نیمه جنگلی که باغات چای و پرتقال و مزارع برنج زینت آن است می گذریم که در این مسیر نوای پرندگان رنگارنگ و پریدن سمورها و دیدن سر سبزی روح را صفایی می دهد و لذتی خاص دارد. در طول جاده تاریخی چشم انداز زیبای شهر تنکابن و روستاهای اطراف می درخشند و دریایی که احساس می کنی دم دست است و کوه هایی با آب روان، نگار را می ربایند. در میان راه خانه های روستایی خوش آمد می گویند و تعارف صمیمانه هر گذرنده را مجذوب مهر تاریخی می کند، جاده ای خاکی، تمشک هایی خوش مزه، ازگیل و انجیر، توت سیاه و توت سفید، سیب و گلابی، گوجه و آلو، همگام با درختان افرا و بلوط و توسکا، شش کیلو متر پیاده چنین پیمودن، گاه طویله هایی با گاوها و گوسفندانی تمیز که کنجکاوانه رهگذران را می بینند.
عکس خاندن بزرگ و زیبا و دیدنی محبی دوست داشتنی، عکس شماره 3586.
کارگاه سفالگری که متعلق به خانواده نازنین جناب آقای محبی یا خاندان بزرگ محبی است، که سه نسل در این مکان مشغول کار و زندگی هستند، با دو کوره پخت سفال جدید و هفتاد ساله که با هیزم است. تولیدات این کارگاه: انواع کوزه ها، سفال سقف، دوشان و جوشان، ظروف قدیمی و تزئینی، نمکدان و شکر دان، جا شمعی و آباژور، و بسیاری دیگر که باید بیایید و ببینید و تعجب کنید. خاک برای گل این کوزه گری از همین منطقه است و در نزدیکی جنگل استخراج می شود، آثار تاریخی زیاد اینجا علاقه مندان را به تحقیقات بیشتر دعوت می کند، که با گذر از میان باغات پرتقال و سپس درختان تنومند در دسترس است.
عکس سفال های تزئینی و سر سقف کار خاندان بزرگ محبی، شماره 3582.
اسم پرتقال آوردم، از خنده های تاریخ بگویم اورنگ ، نارنگ ، ترنگ ،حالا با ( ج ) فرق چندانی نداره، نام های ایرانی مرکبات است، ولی در دوره صفویه، اورنج ما را که در هرمزگان و بندر، بود، پرتقالیها برای شاه وقت کادو آوردند، شاه هم گفت، به اسم اینها که قسمتی از کشور ما را گرفته اند بگویید پرتقال. یا مثلا ریال که همان رویال انگلیسی و رئال و ریال پرتقالی و اسپانیایی، یعنی سلطنتی است، آنهم در زمان پرتقالیها آمد، و در قرن دانایی 21 و سی سال بعد از پایان حکومت سلطنت هنوز واحد پولمان سلطنتی است. آن وقت به لغات و کلمات بین المللی گیر داده و عوض می کنیم مانند، کامپیوتر ، هلی کوپتر ، انگار آنها را ما اختراع کردیم و نام من در آوری برای آنها گذاشته می شود، شاید هم خیلی جدا بافته از همه جهانیم. خوشبختانه سفال همچنان سفال است.
عکس قدیمی کوزه های تازه سفال شهسوار، عکس شماره 3584.
توجه: جهت خرید و سفارش انواع سفال شهسوار آقای علی محبی، در " درباره وبلاگ
 بخشی از مطالب وبسایت ارگ ایران جهت دیدن کامل مطالب و عکسها و فیلمها به وبسایت ارگ ایران مراجعه نمایید http://arq.ir آخرین مطالب
نويسندگان
|
|||
 |
